مصاحبه شونده: آقاي مهندس بابك پورقاسمي(با تشكر از زحمات ايشان)
مدیریت ایمنی و بهداشت و محیط زیست
(مدیریت ایمنی در نقشه های دفنی)
مقدمه:
در هر پروژه ساختمانی، تدوین نقشه‌های تاسیسات دفنی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این نقشه‌ها، جنبه‌های حیاتی از شبکه‌های لوله‌کشی، کابل‌کشی، و سیستم‌های انتقال انرژی و خدمات را نمایان می‌سازند. یکی از ابعاد مهم در تدوین این نقشه‌ها، ایمنی در هنگام اجرا و بهره‌برداری از تاسیسات می‌باشد.
اهمیت ایمنی در نقشه‌های تاسیسات دفنی:
حفظ امنیت کارکنان:
نقشه‌های تاسیسات دفنی با ارائه نقطه‌نظر دقیق از مکان و اجزای تاسیسات، اطلاعات لازم برای حفظ امنیت و سلامت کارکنان را فراهم می‌کنند. این اطلاعات شامل مکان دقیق لوله‌کشی‌ها، تجهیزات و نقاط اتصال است.
شناسایی و جلوگیری از تداخل:
با داشتن نقشه دقیق تاسیسات دفنی، امکان شناسایی و جلوگیری از تداخل‌ها بین لوله‌کشی‌ها، کابل‌کشی‌ها و سایر اجزای تاسیسات افزایش می‌یابد. این اقدام به کاهش خطرات مرتبط با تداخل‌ها منجر می‌شود.
آگاهی از خطرات:
نقشه‌های ایمنی تاسیسات دفنی با ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز، به افراد مرتبط با پروژه اطلاعات لازم را در مورد خطرات محتمل در تاسیسات فراهم می‌کنند. این آگاهی از خطرات می‌تواند به اجرای ایمن‌تر پروژه کمک کند.
مدیریت ریسک:
تاسیسات دفنی در بسیاری از موارد با خطرات و ریسک‌های خاصی روبرو هستند. نقشه‌های ایمنی با شناخت دقیق از ساختار تاسیسات، به مدیران پروژه امکان مدیریت بهتر ریسک‌های احتمالی را می‌دهند.
اطلاعات اساسی در نقشه‌های ایمنی:
نقشه لوله‌کشی‌ها:
نمایش دقیق از اندازه و مسیر لوله‌کشی‌های مختلف از جمله آب شهری، فاضلاب، و گاز.
نقشه کابل‌کشی‌ها:
شناسایی نقاط اتصال و مسیرهای کابل‌کشی برق و ارتباطات با ارائه اطلاعات دقیق.
مکان چاه‌ها و سیستم‌های جذب:
نمایش چاه‌ها و سیستم‌های جذب آب و فاضلاب به‌صورت دقیق با هدف جلوگیری از حوادث محیطی.
نقشه تجهیزات حفاظتی:
موقعیت و نحوه عملکرد تجهیزات حفاظتی نظیر ولوها، دستگاه‌های اطفاء حریق، و سیستم‌های ایمنی را نشان می‌دهد.
در هر پروژه‌ی ساختمانی، زیرساخت‌های تاسیساتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این تاسیسات، شبکه‌ها و سیستم‌های مختلفی هستند که مسئولیت انتقال انرژی، آب، گاز، فاضلاب، و ارتباطات را بر عهده دارند. نقشه‌های تاسیسات دفنی یا زیرساخت‌های زمینی، بخشی اساسی از مستندات گرافیکی پروژه‌های ساختمانی هستند که جزئیات مهمی از این تاسیسات را نمایان می‌سازند.
هماهنگی پروژه:
نقشه‌های تاسیسات دفنی به تمام اعضای تیم پروژه کمک می‌کنند تا هماهنگی لازم برای اجرای صحیح پروژه را داشته باشند. این نقشه‌ها نقطه تقاطع میان تمامی تاسیسات را نشان می‌دهند.
ارتباط با مراجع:
مهندسان، مجریان، و کارگران با استفاده از نقشه‌های تاسیسات دفنی می‌توانند با مراجع مختلف از جمله مراجع ایمنی، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تاسیساتی، و موسسات نظارتی ارتباط برقرار کنند.
مدیریت ریسک:
با داشتن نقشه‌های دقیق از تاسیسات دفنی، احتمال خطاها و مشکلات در زمینه‌هایی نظیر تداخل لوله‌ها، اتصالات اشتباه، یا نقض استانداردها کاهش می‌یابد.
نظارت و بازرسی:
نقشه‌های تاسیسات دفنی به بازرسان و ناظران پروژه اطلاعات لازم را می‌دهند تا بتوانند فرآیند ساخت را با دقت پیگیری کرده و اطمینان حاصل کنند که همه تاسیسات به‌صورت صحیح اجرا شده‌اند.
اطلاعات مستمر:
در طول دوره عمر ساختمان، نقشه‌های تاسیسات دفنی به مدیران ساختمان اطلاعات لازم را برای نگهداری و تعمیرات بهینه فراهم می‌کنند.
مواردی که باید در نقشه‌های تاسیسات دفنی مدنظر قرار گیرند:
لوله‌کشی‌ها:
آب شهری، آب آشامیدنی، فاضلاب، گاز، سیستم‌های گرمایش و سرمایش.
کابل‌کشی‌ها:
برق، ارتباطات (تلفن، اینترنت، تلویزیون).
چاه‌ها و سیستم‌های جذب:
چاه‌های آب، چاه‌های مخزنی، سیستم‌های جذب آب باران.
تجهیزات حفاظتی:
آتش‌نشانی، اعلام و اطفاء حریق.
سایر تاسیسات:
تهویه مطبوع، اعلام سرقت، مدیریت پسماند
خطوط انتقال گاز :
خطوط اصلی انتقال گاز به عنوان بخشی اساسی از زیرساخت‌های مرتبط با انتقال گاز، اطلاعات ویژه‌ای در نقشه‌های تاسیسات دفنی در پروژه‌های ساختمانی نیاز دارند. در ادامه، به برخی از نکات مهم و اطلاعاتی که باید در نقشه‌های خطوط اصلی انتقال گاز در نظر گرفته شوند، اشاره می‌شود:
مسیر خط:
مسیر خط اصلی انتقال گاز باید با دقت در نقشه نشان داده شود. این شامل اطلاعاتی مانند نقاط اتصال به شبکه گاز عمومی، مسیرهای اصلی انتقال، و نقاط اتصال به مناطق مختلف می‌شود.
اندازه لوله:
اندازه لوله‌های خط اصلی بسیار حیاتی است. این اطلاعات بر اساس نیازهای حجمی گاز تعیین می‌شود و در نقشه باید به دقت نشان داده شود.
نوع لوله:
نوع لوله‌ها نیز اهمیت دارد. برخی از لوله‌ها ممکن است برای مقاومت در برابر فشار بالا یا شرایط محیطی خاص (مانند دما و ترکیب گاز) انتخاب شوند.
پوشش و حفاظت:
نقشه باید شامل اطلاعات در مورد پوشش و حفاظت لوله‌ها باشد. این شامل نوع و ضخامت پوشش‌ها، استفاده از عایق حرارتی، و سایر موارد مرتبط است.
تجهیزات و نقاط اتصال:
مکان‌های نصب تجهیزات ایمنی، ولوها، و سایر تجهیزات در خط اصلی باید به دقت نشان داده شوند. همچنین، نقاط اتصال به سایر خطوط گاز یا ایستگاه‌های انتقال نیز مشخص شوند.
تجهیزات ایمنی:
نقشه باید شامل اطلاعات مربوط به تجهیزات ایمنی در خط اصلی گاز باشد، از جمله ولوها، سوپاپ‌ها، سیستم‌های اطفاء حریق و هر چیز دیگری که برای ایمنی خط اصلی لازم است.
نمادگذاری:
استفاده از نمادها و علائم استاندارد برای نشان دادن انواع تجهیزات و موارد مختلف مانند نقاط اتصال، نقاط مهم، ولوها، و سایر تجهیزات.
تحلیل ایمنی:
نقشه باید شامل اطلاعات مربوط به تحلیل ایمنی خط اصلی گاز باشد، که شامل حداکثر فشارها و شرایط ایمنی دیگر مربوط به انتقال گاز می‌شود.
استانداردها و مقررات:
تمام اطلاعات باید با استانداردها و مقررات مرتبط با انتقال گاز هماهنگ شده باشند.
نقشه‌های خطوط اصلی انتقال گاز باید به‌روز باشند و هر تغییر در مسیر یا ساختار خطوط باید به‌سرعت در نقشه‌ها به‌روزرسانی شود. ایمنی و دقت در نقشه‌کشی این خطوط بسیار حیاتی است.
نتیجه‌گیری:
اهمیت ایمنی در نقشه‌های تاسیسات دفنی در پروژه‌های ساختمانی :
در پایان مطلب، بیان می‌شود که ایمنی یکی از جنبه‌های حیاتی و اساسی در هر پروژه‌ی ساختمانی است، و نقشه‌های تاسیسات دفنی نیز نقش بسزایی در افزایش سطح ایمنی این پروژه‌ها ایفا می‌کنند. ایمنی به معنای جلوگیری از وقوع حوادث و تصادفات ناخواسته است که می‌توانند زندگی افراد و همچنین ملک و تجهیزات را تهدید کنند. در ادامه به نتایج مهم ایمنی در نقشه‌های تاسیسات دفنی اشاره می‌شود:
تداوم عملیات ایمن:
نقشه‌های تاسیسات دفنی با ارائه نقطه‌نظر دقیق از مکان و اجزای تاسیسات، به عنوان یک راهنمای مهم، برای ایمنی در تمام مراحل پروژه بکار می‌روند.
شناسایی و جلوگیری از تداخل:
از طریق شناسایی دقیق مسیرها و تجهیزات در نقشه‌های تاسیسات دفنی، تداخل‌ها و تصادفات احتمالی قبل از اجرا شناخته و از بروز آنها جلوگیری می‌شود.
اطلاع‌رسانی به تیم‌های اجرایی:
نقشه‌های ایمنی، به تیم‌های اجرایی اطلاعات لازم را فراهم می‌کنند تا بتوانند در هنگام اجرا از تدابیر ایمنی مناسب استفاده کنند و مسیرها و تجهیزات را به‌صورت صحیح اجرا کنند.
حفظ امنیت کارکنان:
با اطلاعات دقیق در مورد تاسیسات دفنی، امنیت کارکنان در مقابل خطرات مرتبط با لوله‌کشی‌ها، کابل‌کشی‌ها و تجهیزات افزایش می‌یابد.
کاهش خطرات و حوادث:
استفاده از نقشه‌های دقیق به کاهش خطرات ناشی از عدم آگاهی در مورد ساختار تاسیسات کمک کرده و حوادث احتمالی را به حداقل می‌رساند.
در نتیجه، در تدوین نقشه‌های تاسیسات دفنی در پروژه‌های ساختمانی، ایمنی باید به‌عنوان یک اصل اساسی مدنظر قرار گیرد. ترکیب دقت در نقشه‌کشی، استفاده از نمادها و علائم استاندارد، هماهنگی با استانداردها و مقررات ایمنی، و اطلاع‌رسانی مؤثر به تیم‌های اجرایی، تأثیر بسزایی در افزایش سطح ایمنی پروژه دارد