هیچ طرح درس، کتاب، یا برنامه کامپیوتری نیست که به ما کمک دهد که متفکر سیستمی بهتری شویم. در عوض، پیچیدگی جهان ما می طلبد که عادت های ذهنی ای را ایجاد کنیم که آگاهانه قوانین سیستمی را برای فهم پیچیدگی موقعیت های پیش رو به کار گرفته و آینده مطلوب را طراحی کنیم. 12 عادت ذهنی عبارتند از:
1- دیدن کل: دیدن جهان به صورت یک سیستم با اجزای به هم مرتبط، به جای دیدن یک واقعه و یا یک تصویر محصور در کادر.
2- یافتن ارتباط ها: مبنا را بر این گذاشتن که هیچ چیز ایزوله و در انزوا نیست و تمایل برای یافتن ارتباط ها در طبیعت، خود، مردم، مشکلات و وقایع.
3- توجه به مرزها: داشتن دید وسیع (با بکار گیری دیدگاه های جانی) جهت چک کردن مرزهای مسائل، دانستن اینکه سیستم ها تو در تو بوده و چگونگی تعریف سیستم ها حیاتی است برای اینکه چه چیزی را باید لحاظ کرد و چه چیزی را نه.
4- تغییر چشم انداز: تغییر چشم انداز برای افزایش فهم، ضروری است زیرا آنچه که می بینیم بستگی به این دارد که از کجا سیستم مشغول نگاه کردن هستیم.
5- جستجوی موجودی: دانستن اینکه انباشته های پنهانی (از دانش، دی اکسید کربن، بدهی، و …) می تواند تاخیر و سکون ایجاد کند.
6- به چالش کشیدن الگوهای ذهنی: به چالش کشیدن فرضیات خود در مورد اینکه جهان چگونه کار می کند (یا الگوهای ذهنی) – و جستجوی اینکه چگونه آنها تفکر را محدود می کنند.
7- انتظار پیامدهای ناخواسته: انتظار بروز پیامدهای ناخواسته با دنبال کردن حلقه های علت و معلول و همواره با طرح این سوال که: بعد چه چیزی رخ می دهد؟
8- جستجوی تغییر در طول زمان: دین حوادث امروز به عنوان نتیجه حوادث گذشته، و منادی حوادث آینده
9- دیدن خود به عنوان بخشی از سیستم: جستجوی تاثیرات از درون سیستم، تمرکزکمتر بر سرزنش کردن و تمرکز بیشتر بر اینکه ساختار (یا مجموعه ای از روابط دوجانبه) ممکن است بر رفتار تاثیر گذار باشند.
10- استقبال از ابهام: تحمل تنش پارادوکس و ابهام بدون تلاش برای رفع سریع آن.
11- یافتن اهرم ها: دانستن اینکه راه حل ها ممکن است از مسائل به دور باشند و یافتن نقاط اهرمی، جایی که یک تغییر کوچک بتواند تاثیر بزرگی در کل سیستم ایجاد کند.
12- مشاهده به نگرش برنده/بازنده: هوشیار بودن به ذهنیت برنده/بازنده، دانستن اینکه این ذهنیت معمولا موضوعات را موقعیت بدتری از وابستگی بیشتر قرار می دهد
منبع:اکادمی تفکر
http://www.lindaboothsweeney.net/thinking/habits